Κατάθλιψη και οργανική ασθένεια μπορούν κάποιες φορές να παρουσιαστούν μαζί. Αυτό συμβαίνει καθώς το άτομο απογοητεύεται από την κακή κατάσταση της υγείας του και αντιδρά ψυχολογικά στις φυσικές αλλαγές που σχετίζονται με την ασθένεια. Έχει εκτιμηθεί ότι περίπου το 1/3 των ατόμων με σοβαρή οργανική ασθένεια εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης.
Η οργανική ασθένεια δεν προκαλεί μόνο σωματικούς πόνους ή σε ορισμένες περιπτώσεις έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών αλλά απειλεί την αυτοεικόνα και τη σωματική ακεραιότητα του πάσχοντος. Ενίοτε επιφέρει απώλεια αυτονομίας, δύναμης και ανεξαρτησίας, εργασίας και δραστηριοτήτων ακόμα και σημαντικών σχέσεων. Η αυτοεκτίμηση μειώνεται, το μέλλον φαντάζει αβέβαιο ενώ το άτομο δυσκολεύεται να προσδώσει νόημα στη ζωή του. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.
Ένα άτομο με κατάθλιψη μπορεί να εμφανίσει κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα ή συνδυασμό αυτών: λύπη, ανηδονία, άγχος, απογοήτευση, ενοχή, διαταραχές του ύπνου ή της όρεξης, απώλεια ενέργειας και ενδιαφέροντος, μείωση της libido, ανημπόρια, έλλειψη ελπίδας, αυτοκτονικό ιδεασμό, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία συγκέντρωσης.
Η κατάθλιψη που προκαλείται από οργανική ασθένεια συχνά επιδεινώνει την ίδια την ασθένεια. Μπορεί να επιτείνει τον πόνο, να προκαλέσει κόπωση και νωθρότητα. Συχνά υποτιμούνται τα συμπτώματά της, καθώς θεωρείται φυσικό να είναι το άτομο λυπημένο.
Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που η ίδια η γενική ιατρική κατάσταση προκαλεί κατάθλιψη ή διαταραχή της διάθεσης.
Στη νόσο του Parkinson η έλλειψη ντοπαμίνης προδιαθέτει για καταθλιπτικού τύπου συμπεριφορά. Στην νόσο του Huntington και στην νόσο του Alzheimer οι διαταραχές της διάθεσης οφείλονται κατά πρώτο λόγο στην εγκεφαλική εκφύλιση και λιγότερο στην απογοήτευση που νιώθει ο ασθενής για την κατάσταση της υγείας του.
Οι έρευνες αναφέρουν ότι 40% των ασθενών με Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζουν κατάθλιψη ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για ασθενείς με εγκεφαλικά επεισόδια είναι 10-27%,
Η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία για την κατάθλιψη είναι η φαρμακοθεραπεία, ώστε να αντιμετωπιστούν άμεσα τα επώδυνα συμπτώματα σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία (ατομική και ομαδική).
Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η έκφραση συναισθημάτων, η αναγνώριση των ιδιαίτερων αναγκών του πάσχοντος, η ενίσχυση των θετικών σκέψεων, η διαχείριση και η μείωση των αρνητικών, η ενίσχυση της αυτονομίας, η συνέχιση των δραστηριοτήτων που ευχαριστούν το άτομο, η μείωση της απομόνωσης, η εκπαίδευση και η ενημέρωση για την ασθένεια. Είναι τέλος βαρύνουσας σημασίας το άτομο να ενισχύσει το υποστηρικτικό του δίκτυο ώστε να νιώθει φροντίδα και ασφάλεια.
Τσουλουχά Νάντια, MSc Κλινικός Ψυχολόγος,
Συνεργάτης του Παλλάδιον Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας
palladion-rehab.gr